Tomar to urokliwe miasteczko w prowincji Ribetejo, niedaleko Fatimy, które słynie z Klasztoru Zakonu Rycerzy Chrystusa wpisanego na listę UNESCO… i nie tylko. Co warto zobaczyć jeszcze w Tomar, jak zwiedzać to miasto, kiedy odbywa się słynny Festiwal Tac (Festa dos Tabuleiros)? Zapraszamy do naszego przewodnika po Tomar, który prezentuje najciekawsze zabytki i atrakcje Tomar w Portugalii.
Miasto bywa trochę niedocenione na tle klasztorów w target="_blank" rel="noopener noreferrer">Batalha i Alcobaca, a razem z nimi i Klasztorem Hieronimitów w Lizbonie tworzy wielką czwórkę portugalskich klasztorów z listy UNESCO. Szkoda, gdyż miasto … czasami jest ono zdecydowanie ciekawsze i bardziej warte odwiedzenia, niż miejscowości Alcobaca i Batalha. Dlaczego? O tym dowiedzieć się możecie w tekście poniżej. Zapraszamy zatem na wycieczkę do Tomar!
Tomar w Portugalii i Templariusze
Tomar nie jest dużym miastem w Portugalii – jego powierzchnia to ok. 352 km2, a zamieszkuje je i okolice ok. 40 tysięcy mieszkańców. Miasto leży w centralnej Portugalii, w prowincji Ribatejo i jest oddalone od Lizbony o ok. 140 km, od Fatimy 40 km, a Porto ok. 200 km. Przebywając na wakacjach w Lizbonie lub zwiedzając Fatimę bez trudu dojedziemy tutaj w 1-1,5h samochodem (szczegóły dojazdu z różnych miejsc Portugalii opisujemy poniżej).
Historia Tomar w Portugalii
Mimo, że wykopaliska archeologiczne wskazują na obecność człowieka w Tomar już w czasach prehistorycznych, to rozwój Tomar jest bardzo silnie związanych z Zakonem Templariuszy.
Kim byli Templariusze? Templariusze, czyli tak naprawdę Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona, to katolicki zakon rycerski, który działał od XII do XIV wieku. Zakon miał za zadanie chronić pielgrzymów i strzec dróg prowadzących do Jerozolimy. Ciekawe jest to, że w ciągu 200 lat stworzyli oni najpotężniejszą organizację chrześcijańskiego świata i stali się najbogatszym z zakonów krzyżowych.
Po odbiciu tych terenów z rąk Maurów pierwszy król Portugalii Afonso Henriques podarował tereny obecnego miasta Zakonowi Templariuszy, jako lenno i nagrodę. W 1160 roku Wielki Mistrz Zakonu Templariuszy Gualdim Pais miał położyć pierwszy kamień pod budowę Zamku i Klasztoru Templariuszy w Portugalii, który szybko stał się główną siedzibą zakonu w całej Porugalii.
W 1312 roku, kiedy z polecenia papieża Klemensa V rozwiązano Zakon Templariuszy w całej Europie, portugalski król Dinis przekazał całe klasztorne własności nowemu zakonowi – Zakonowi Chrystusa (port. Ordem de Cristo). To właśnie Zakon Chrystusa w kolejnych wiekach zapisał się w historii Portugalii i świata, gdyż należeli do niego władzy Portugalii i ich rodziny, a zakon odegrał ważną rolę w czasie Wielkich Odkryć Geograficznych Portugalczyków. Władcą zakonu był m.in. słynny Henryk Żeglarz (Nawigator), dzięki czemu krzyż Zakonu Chrystusa bardzo często widniał na żaglach portugalskich statków wypływających / wracających z nieznanych krain.
Za czasów Henryka Żeglarza miasteczko się rozwija – powstają nowe ulica, zostaje uregulowany bieg rzeki Nabão przepływającej przez miasto. W Tomar też schronienie znalazło wielu Żydów w XV i XVI wieku, a pozostałości po tej religii można zobaczyć do dzisiaj (np. w dawnej synagodze). Ciekawe jest to, że to właśnie w Tomar podczas zgromadzeń portugalskich kortezów król Hiszpanii Filip II został proklamowany królem Portugalii na mocy Unii Iberysjkiej.
W XVIII wieku Tomar było jednym z pierwszych miast w Portugalii, które zaczęło rozwijać przemysł – tutaj powstała jedna z pierwszych fabryk założony przez Markiza Pombala w 1789 roku lub duża Fabryka Tekstyliów znanego portugalskiego przedsiębiorcy x XVIII w., czyli Jácome Ratton.
Zakon Chrystusa działał w Tomar do 1834 roku, kiedy nastąpiła kasacja zakonów klasztornych w Portugalii. Jednak w tym czasie Tomar było już prężnie rozwijającym się miastem z bogatą historią i tradycjami, które dziś sprawiają, że jest to ciekawe miasto warte odwiedzania podczas wakacji w Portugalii.
Co zobaczyć w Tomar?
Tomar jest opisywany prawie w każdym przewodniku książkowym i internetowym po Portugalii i nie przypadkowo. Zachwycający klasztor i zamek w Tomar na trwałe wpisały się już w historię Portugalii i dumnie prezentują się na liście zabytków Portugalii wpisanych do spisu UNESCO. Jednak Tomar ma do zaoferowania wiele więcej i na zwiedzanie Tomar warto przeznaczyć sobie minimum pół dni.
Jednak Tomar ma do zaoferowania wiele więcej i na zwiedzanie Tomar warto przeznaczyć sobie minimum pół dni.
Oto lista najważniejszych i najciekawszych zabytków Tomar, które warto wpisać na listę miejsc do zobaczenia podczas zwiedzania Tomar. Jeśli interesuję Cię lepsze poznanie Tomar, to polecamy zwiedzanie Tomar z polskim przewodnikiem – napisz e-mail w tej sprawie na adres info@infolizbona.pl i dowiedz się, jak możesz poznać Tomar w wyjątkowy sposób.
Klasztor Chrystusa
Najważniejszy zabytek Tomar, miejsce, które sprawiło, że ta niewielka miejscowość w centralnej Portugalii jest taka słynna. Zakon Chrystusa, nazywany również Klasztorem Chrystusa lub Klasztorem Zakonu Chrystusa (po port. Convento de Cristo/Mosteiro de Cristo).
Obiekt składa się z Zamku Templariuszy oraz Klasztoru. Zamek powstaje ok. 1160 roku z polecenia mistrza Gualdim Pais. Składa się on z cytadeli oraz murów obronnych. Został on wybudowany na wzór innych zamków Templariuszy w Europie i jednym z pierwszych przykładów takiej architektury w Portugalii. W drugiej poł. XII wybudowano jeden z najciekawszych obiektów na terenie całego kompleksu, czyli tzw. Charole. Co to jest Charola w Tomar? Jest to pierwotna świątynia Templariuszy zbudowana na planie szesnastoboku w stylu romańskim. W środku świątyni znajduje się oktagonalna struktura połączona łukami z resztą konstrukcki, a uroki wszystkiemu dodają bogate wykończenia. Coś co trzeba zobaczyć zwiedzając zabudowanie dawnego zakonu Templariuszy!
W XV i XVI wieku do klasztoru dodane kolejne zabudowania – m.in. nawy boczne kościoła wybudowane w stylu manuelińskim oraz krużganki (Klasztor posiada łącznie, aż osiem krużganków!). Ten najciekawszy to tzw. Wielki Krużganek (port. Claustro Grande) będące jednym z ważniejszych przykładów stylu renesansowego w Portugalii.
Klasztor w Tomar słynie również z … najpiękniejszego okna w całej Portugalii. Zwiedzając Zakon Chrystusa koniecznie znajdźmy na planie zakonu Krużganek św. Barbary, z którego można zobaczyć słynne okno wykonane w stylu manuelińskim. Powstało ono na początku XVI w. Według projektu Diogo de Arruda i zachwyca ono ogromną ilością zdobień wykonanych w stylu manuelińskim oraz swoją symboliką.
Lokalizacja:: Igreja do Castelo Templário.
Kościół św. Jana Chrzciciela
Igreja de São João Baptista, bo tak brzmi portugalska nazwa Kościóła św. Jana Chrzciciela w Tomar pochodzi z XVI wieku, a powstał na miejscu dawnej konstrukcji z XII wieku. Leży on w centralnej części historycznego centrum – na Praça da República. Świątynia zachwyca swoim manuelińskim, regularnym portalem. Do kościoła przylega oktagonalna wieża zegarowa. We wnętrzy kościoła zobaczyć można malowidła XVI-wiecznego malarza Gregório Lopes oraz panele z płytek azulejos.
Lokalizacja:: Praça da República.
Synagoga w Tomar
Jest to najlepiej zachowana średniowieczna synagoga w całej Portugalii. Jej budowa trwała w latach 1430-1460. Obecnie z zewnątrz niczym nie wyróżnia się od pozostałych budynków. Po wypędzeniu Żydów z Portugalii pod koniec XV wieku w budynku synagogi działało m.in. więzienia, magazyn, stodoła. Ciekawe jest to, że w latach 30. XX wieku obiekt ten zakupił Żyd polskiego pochodzenia – Samuel Schwarz. Schwarz odrestaurował dawną synagogę i podarował ją portugalskiego rządowi. Obecnie działa tutaj muzeum Museu Luso-Hebraico Abraão Zacuto.
Lokalizacja: Rua Dr. Joaquim Jacinto 73.
Muzeum Zapałek w Tomar
Muzeum Zapałek (port. Museu dos Fósforos) mieście się w dawnym klasztorze św. Franciszka (Convento de São Francisco). Prezentuje ono największą w Europie kolekcję pudełek zapałek, która powstaje od 1953 roku, a której autorem jest mieszkaniec miasta – Aquiles de Mota Lima. W kolekcji zobaczyć można ponad 45 tysięcy pudełek zapałek z 122 różnych krajów, w tym zapałki z Polski. Obok muzeum znajduje się Kościół św. Franciszka ze skromnym, ale ładnym barokowym wnętrzem.
Lokalizacja: Avenida General Bernardino de Freitas.
Mata Nacional dos Sete Montes
Jest to największy park w Tomar. Jego powierzchnia to ponad 39 ha. Idealne miejsce na spacery za sprawą licznych ścieżek spacerowych. Posiada kilkadziesiąt różnych gatunków drzew, krzewów i innych roślin oraz przykłady tzw. małej architektury. Kiedyś obiekt ten wchodził w skład zabudowań Klasztoru Chrystusa.
Lokalizacja: Praceta Infante Dom Henrrique.
Sprawdź najlepsze promocje na noclegi w Tomar i okolicach:
Booking.comIgreja de Santa Maria dos Olivais
Jest to świątynia, której historia sięga XII wieku. Służył, jako miejsce pochówku Templariuszy. Do teraz zobaczyć tutaj można grób wielkiego mistrza Gualdim Pais. Kościół znajduje się kawałek poza centrum, jednak w zasięgu spaceru i warto się do niego wybrać, by zobaczyć proste wnętrze utrzymane w większości w stylu gotyckim.
Lokalizacja: Rua Aquiles da Mota Lima.
Mouchão Parque
Jest to nieduży park w centrum, nad brzegiem rzeki Nabão. Park Mouchao posiada plac zabaw, kawiarnię, tereny zacienione, a z tego miejsca jest ładny widok na stary most oraz zabudowania historycznego centrum. Warto zwrócić uwagę na stare, drewniane koło wodne (Roda do Nabão), które kiedyś było używane w celach przemysłowych.
Lokalizacja: Av. Marquês de Tomar.
Centrum Sztuki Współczesnej w Tomar
Centrum Sztuki Współczesnej (port. Núcleo de Arte Contemporânea de Tomar) powstało w 2004 roku. Prezentuje ona obrazy, instalacje, rzeźby oraz fotografie zebrane w jedną kolację przez José-Augusto França.
Lokalizacja: Rua de Gil Avô.
Co warto zobaczyć w okolicach Tomar?
W okolicy, ok. 2-3 km od centrum, znajduje się słynny Akwedukt z Tomar (Aqueduto dos Pegões Altos). Powstał on w XVII wieku, by dostarczać wodę do Zakonu Chrystusa. Ma on ponad 6 km długości i składa się na niego 180 łuków, a jego architektem był Filipe Terzi. W miejscowości Entroncamento znajduje się duże Narodowe Muzeum Kolei (Museu Nacional Ferroviário) z ogromną kolekcją poświęconą historii portugalskich pociągów oraz rozwojowi kolei w tym kraju. Osoby szukające chwilę ochłody mogą wybrać się na ładną plażę rzeczną Aldeia do Mato (jedną z najładniejszych plaż rzecznych w centralnej Portugalii). Praia Fluvial da Aldeia do Mato znajduje się w pobliżu wioski Aldeia do Mato. Ciekawą wycieczkę można również odbyć do Jaskini Mira de Aire (Grutas de Mira de Aire), która została wybrana do 1 z 7 cudów naturalnych Portugalii. Jaskinie zachwyca swoimi wnętrzami.
Jak dojechać do Tomar
- Samochodem
Samochód dla wielu będzie najwygodniejszą i najłatwiejszą formą transportu. Samochodem bez trudu dojedziemy tutaj z Lizbony, Fatimy, miejscowości nad oceanem lub północnej Portugalii. Samochód będzie niezbędny, jeśli chcemy zwiedzić okolice Tomar lub połączyć Tomar ze zwiedzaniem Fatimy, Batalha lub Alcobaca.
- Autobusem
Dworzec autobusowy w Tomar jest obsługiwany m.in. przez przewoźników Rodoviaro do Tejo (www.rodotejo.pt; połączenia lokalne, m.in. do Fatimy i okolicznych miasteczek) oraz Rede Expressos (www.rede-expressos.pt; połączenie między głównymi miastami Portugalii).
- Pociągiem
Dworzec kolejowy w Tomar znajduje się bardzo blisko centrum, tuż obok dworca autobusowego. Miasto ma regularne połączenia z Lizboną. Rozkład jazdy pociągów z / do Tomar można sprawdzić na www.cp.pt
- Z Lizbony transportem publicznym
Najwygodniejszy dla wielu będzie regionalny pociąg, który z Lizbony do Tomar jedzie ok. 2h. Pociągi odjeżdżają m.in. ze stacji Santa Apolonia oraz dworca Oriente. Rozkład jazdy na www.cp.pt Pociąg jedzie co prawda długa, ale trasa jest malownicza, a z okien pociągu można podziwiać portugalskie krajobrazy.
Alternatywą są autobusu Rede Expressos, jednak jeżdżą one rzadko, dlatego zdecydowanie łatwiej dostać się z Lizbony pociągiem.
Tomar i słynny Festiwal Tac
Miasto jest na ustach całej Portugalii raz na 4 lata i wtedy do miasta zjeżdżają się setki osób z całego kraju. Dlaczego? Wszystko za sprawą słynnego festiwalu w Tomar, który nosi nazwę Festiwal Tac (po portugalsku Festa dos Tabuleiros). Odbywa się ona raz na 4 lata, zawsze pod koniec czerwca / na początku lipca. Edycje Festiwalu Tacek lub Koszy (bo z takim nazewnictwem również można się spotkać w polskiej literaturze) odbywają się w kolejnych latach w 2019, 2023 i 2027 roku.
Nie do końca jest znana geneza Festa dos Tabuleiros, jednak jest to jedno z najstarszych świąt w Portugalii. Miasto z okazji święta jest kolorowo ozdobione, a ważnym elementem festiwalu są przemarsze kobiet ubranych na biało, które na głowie noszą specjalne konstrukcje z bochenków chleba oraz kwiatów. Wszystko jest silnie osadzone w tradycji katolickiej, jednak od zawsze festiwalowi towarzyszył szereg imprez dodatkowych, jak koncerty, wystawy. Miasto podczas Festiwalu Tac nabiera życia, kolorów, nowej energii i zdecydowanie warto je wtedy odwiedzić.
Wideo pokazujące Festa dos Tabuleiros w Tomar
Zwiedzanie Tomar – przewodnik
Chcesz poznać Tomar w wyjątkowy sposób z polskim przewodnikiem? Pozwól się zabrać na wyjątkowo wycieczkę i zwiedzanie Tomar z osobami, które doskonale znają te miasto. Odkryj z nami sekrety Klasztoru Chrystusa, aby Twoje zwiedzanie nie było tylko szybkim przejściem przez klasztorne zabudowania, daj się poprowadzić uliczkami Tomar, by mieć pewność, że nic ominie Cię nic ciekawego, wreszcie odkryj lokalne smaki i aromaty.
Jeśli jesteś zainteresowany zwiedzaniem Tomar i skorzystaniem z polskiego przewodnika po Tomar lub okolicy, to napisz do nas e-mail na adres info@infolizbona.pl lub skorzystaj z kontaktu przez formularz kontaktowy dostępny poniżej.
