Jak obchodzi się Wielkanoc w Portugalii? Jak Lizbona przygotowuje się na Wielkanoc i jak na tym tle wyróżnia się Lizbona w skali całej Portugalii? Czym różnią się święta Wielkanocne w Portugalii od tych znanych nam w Polsce? Jak wyglądają tradycje wielkanocne w Portugalii? O tym wszystkim przeczytacie w poniższym tekście, który opisuje, jak wygląda portugalska Wielkanoc, czyli… Páscoa. Zapraszamy!
Każdego roku coraz więcej turystów decyduje się spędzić Wielkanoc w Lizbonie lub innych miastach Portugalii, jako alternatywę do świąt w Polsce, dlatego zebraliśmy dla Was kilka informacji na temat Wielkanocy w Portugalii oraz podpowiadamy, co można robić w święta Wielkiejnocy w Lizbonie? Dodatkowo znajdziecie tutaj informacje o Wielkanocy w tym roku – jak ona będzie wyglądała w Lizbonie i czego można się spodziewać, jeśli planujemy zwiedzanie Lizbony w tym czasie.
Spis treści, czyli co znajdziesz w tym przewodniku po Lizbonie?
- Wielkanoc w Portugalii – opis ogólny
- Wielkanoc w Polsce, a w Portugalii – tradycje i różnice
- Czy w Portugalii jest święcenie pokarmów na Wielkanoc?
- Wielkanocne potrawy w Portugalii
- Wielkanoc w Lizbonie
- Nasze życzenia wielkanocne dla Was
- Zwiedzanie Lizbony po polsku z nami
Bilety, które warto zarezerwować wcześniej online do zabytków w Lizbonie, by nie stać w kolejkach
Tekst tego artykułu powstał na podstawie wpisu, który został napisany jakiś czas temu na temat obchodów, tradycji oraz szczegółów Wielkanocy w Portugalii, a który został zamieszczony na prywatnym blogu głównego autora i pomysłodawcy InfoLizbona.pl – Krzysztofa Gierak. Link do całego tekstu dostępny jest tutaj: Portugalia: Tradycje i zwyczaje wielkanocne >>>.
Wielkanoc w Portugalii
Pamiętajmy, że Portugalia to w dużej mierze kraj katolicki i święta Wielkanocne są dla społeczności katolickiej tego kraju ważnym wydarzeniem w kalendarzu świąt kościelnych. Spacerując jednak uliczkami portugalskich miast, w szczególności Lizbony, Porto, Coimbry lub Faro nie zauważymy, aż takiej komercjalizacji świąt, jak to na przykład ma miejsce w Polsce. Widać święta w witrynach sklepów, w ekspozycjach centrów handlowych lub w kościołach, jednak mniej, niż można by się tego spodziewać. Szczególnie porównując na przykład Wielkanoc do Bożego Narodzenia.
Wielkanoc i związane z tym obchody Wielkiego Tygodnia (po portugalsku Wielki Tydzień to “Semana Santa“), to święto przede wszystkich przeżywane duchowo przez osoby wierzące i praktykujące. Mimo postępującej laicyzacji społeczeństwa portugalskiego nawet w dużych miastach ciągle można zobaczyć zwiększony ruch w kościołach, a Niedziela Wielkanocna jest ważnym dniem w życiu wielu osób, w tym wielu nawet nie praktykujących. Migdały w czekoladzie lub lukrowanych polewach, tradycyjne pieczywo wielkanocne w Portugalii (o którym piszemy poniżej) – tzw. folar, pojawia się w większości domów portugalskich w okresie wielkanocnym.
Wielkanoc w Polsce, a w Portugalii
Jest jednak kilka różnic między obchodami Wielkanocy w Polsce, a w Portugalii. Jakie to różnice?
Niedziela Palmowa w Portugalii
Zaczynają się one już od Niedzieli Palmowej w Portugalii (po portugalsku “Domingo de Ramos”) – kiedy w Polsce dominują kolorowe palmy, często bogato zdobione i przygotowywane z misterną dokładnością, tak w Portugalii dominują proste wiązanki liści palmowych, a w niektórych regionach Portugalii można spotkać się ze zwyczajem wieszania na drzwiach domów krzyżów ozdobionych gałązkami oliwnymi lub liśćmi palmowymi. Do kościołów w Portugalii wierni zabierają te proste wiązanki z kilku liście palmowych lub gałązek drzewa oliwnego. Kolejny zwyczaj związany z Niedzielą Palmową w Portugalii, to zwyczaj dawania symbolicznych prezentów przez dzieci swoim chrzestnym (gałązki palmowe, kwiaty, wypieki). Według tradycje tego dnia dzieci powinni odwiedzić domy chrzestnym i obdarować ich małymi prezentami, a w zamian w Niedzielę Wielkanocną rodzice chrzestni obdarowują swoich chrześniaków również prezentami.
Tradycje Wielkiego Tygodnia i Wielki Czwartek w Portugalii
Jednym z najbardziej znanych elementów związanych z tradycjami i obchodami Wielkiego Tygodnia w Portugalii (“Semana Santa“) są procesje wielkanocne. Te najsłynniejsze procesje wielkanocne w Portugalii odbywają się w Bradze – mieście na północy Portugalii, w ramach obchodów Wielkiego Tygodnia w Bradze (“Semana Santa de Braga“). Są to najczęściej nocne procesje, bardzo widowiskowe, które są prowadzone przez postacie nazywane Farricocos – postacie ubrane na czarno, w kapturach na głowie. Cały rozkład procesji wielkanocnych w Bradze można znaleźć na stronie www.semanasantabraga.com >>>, a te najsłynniejsze i najbarwniejsze procesje to Procissão do Senhor – Ecce Homo, która odbywa się wieczorem w Wielki Czwartek.
Zobacz, jak wyglądają procesje wielkanocne w Portugalii
Dodatkowo w Wielki Czwartek w Portugalii ma miejsce zwyczaj mycia stóp, tzw. lava–pés. Podczas tego obyczaju w kościele biskup lub proboszcz obmywa stopy 12 osób, którzy mają symbolizować dwunastu Apostołów Jezusa.
Wielki Piątek w Portugalii
Wielki Piątek tradycyjnie w Portugalii jest dniem wolnym, inaczej niż ma to miejsce w Polsce. Często tego dnia jada się dorsza w portugalskich domach, a wielu osób nie spożywa mięsa tego dnia. Jest to dzień rodzinny, który spędza się na w gronie najbliższych osób lub na modlitwie.
Za to jednak Portugalczycy w poniedziałek, po Wielkanocy, idą już do pracy, kiedy w Polsce możemy się cieszyć jeszcze dniem wolnym. W związku z tym nie ma zwyczaju w Portugalii śmigus-dyngus i związanego z tym polewania się wodą.
Wielka Sobota w Portugalii
Wielka Sobota po portugalsku to “Sábado de Aleluia“. W niektórych regionach Portugalii dalej żywy jest zwyczaj palenia kukły Judasza (“Malhação de Judas” lub “Queima de Judas“), który znany jest również z niektórych polskich regionów (Podkarpacie lub Małopolska). Najpierw mieszkańcy wioski organizują paradę, w której prowadzona jest przygotowana kukła Judasza, która następnie jest wieszana, a potem podpalana. Wszystkiemu towarzyszy często muzyka i tłumy ludzi, a obyczaj przeciąga się do późnych godzin nocnych (czasami kukła Judasza może też być utopiona w rzece).
Niedziela Wielkanocna w Portugalii
W Niedzielę Wielkanocną bardzo popularne w Portugalii jest odwiedzanie domostw przez księdza lub proboszcza lokalnej parafii. Podczas takiej wizyty duchowny zamienia z domownikami kilka słów i dostaje prezent. Samo śniadanie wielkanocne zostaje zamienione na rodzinny lunch, który pełni funkcję spotkania rodzinnego i może się często znacznie przedłużyć.
Na stołach, w zależności od regionu Portugalii, króluje przede wszystkim tradycyjnie dorsz (“bacalhau“), pieczona kozina (“cabrito“), która wcześniej była długo marynowana lub pieczony młody prosiak (“leitão”) podawany z pomarańczami.
Ciekawym zwyczajem na północy Portugalii jest tzw. Compasso, kiedy to lokalny proboszcz odwiedza domy mieszkańców, święci je, a wszystko jest zakończoną wystawną kolacją, tzw. Jantar do Mordomo da Cruz. Bardzo fajnie cała tradycja Compasso i Jantar do Mordomo da Cruz została opisana przez Anię na blogu flaczkizolejem.pl >>>. Polecamy gorąco tam zajrzeć i przeczytać więcej!
Czy w Portugalii jest święcenie pokarmów na Wielkanoc?
A co ze święceniem pokarmów? Ten zwyczaj też jest bardzo mało znany w Portugalii i jeśli występuję, to jest celebrowany najczęściej przez społeczności międzynarodowe zamieszkujące ten kraj. W niektórych regionach Portugalii pozostał jednak do dnia dzisiejszego żywy tzw. “pogrzeb dorsz”. Tradycja ta polega na upieczeniu i zjedzeniu największego kawałka dorsza, jaki uda nam się zakupić w sklepie, a następnie zebraniu wszystkich ości i zakopania ich w ziemi, a symbol ten ma koniec postu, koniec wyrzeczeń.
Jeśli zaprezentowane informacje okazały się pomocne, to zapraszam do postawienia nam wirtualnej kawy w tym miejscu: buycoffee.to/infolizbona.pl
Wielkanocne potrawy w Portugalii
Spacerując po ulicach Lizbony warto spojrzeć na wystawy pastelarii i kawiarni na ulicach miasta. W okresie wielkanocnym zobaczymy na wystawach tradycyjne pieczywo folar – może one być przyrządzane na słodko lub słono. Folar powstaje z jajek, mąki pszennej i różnego rodzaju dodatków, a na wierzchu zawsze tradycyjnie znajduje się jajko w skorupce. Pieczywo to przyjmuje rozmaite formy może być słodkie, bogate w bakalie, nadziewane wieprzowiną, cielęciną, szynką lub drobiem. Dla przykładu w regionie Algarve ciasto folar składa się z kilku warstw, stopione cukru i cynamonu. Kupmy i skosztujmy, polecamy – bez trudu dostaniemy go w pastelariach Lizbony, jak i innych miast Portugalii.
Wchodząc do sklepów zobaczymy różnego rodzaju, kolorów oraz wielkości migdały portugalskie. Bardzo popularna rzecz z okazji Wielkanocy w Portugalii, które goszczę na większości stołów portugalskich rodzin i bardzo często są również dawane, jako prezenty. Migdały mogą być w czekoladzie, lukrze, masach orzechowych, glazurowane, w polewach owocowych itp. itd.
Interesuje Cię tradycyjne portugalskie jedzenie i potrawy charakterytyczny dla Portugalii? W poniższych tekstach znajdziesz wiele informacji i inspiracji:
- 12 potraw najbardziej charakterystycznych dla Portugalii >>>
- Kuchnia portugalska >>>
- Portugalia do zjedzenia – świetna książka kucharsko-przewodnikowa z portugalskimi przepisami >>>
- Gdzie zjeść dobrze w Lizbonie? >>>
Na stołach portugalskich domów dominuje nie tylko tradycyjny dorsz, ale również bardzo popularna jest pieczona jagnięcina, kozina i baranina. Najczęściej z dodatkiem gotowanych lub pieczonych ziemniaków oraz warzyw. To właśnie te mięsa często goszczą w tradycyjnych restauracjach z kuchnią portugalską podczas Wielkanocy.
Kozina na Wielkanoc najbardziej popularna jest w północnej i centralnej Portugalii, a baraninę je się głównie w Alentejo. Na portugalskich stołach w czasie Wielkanocy nie może zabraknąć też dorsza – gości on pod różną postacią.
A jak wyglądają portugalskie potrawy wielkanocne? Zobaczcie – na zdjęciu powyżej znajdują się (od lewego, górnego rogu): folar, kozina pieczona z ziemniakami i ryże, dorsz zapiekany z pomidorami podawany w chlebie oraz tradycyjne, biszkoptowe ciasto pao de lo.
Wielkanoc w Lizbonie
Osoby chcące uczestniczyć w życiu religijnym kościoła katolickiego w okresie wielkanocnym w Lizbonie mogą odwiedzić Katedre Se na Alfamie, gdzie odbywają się główne uroczystości w centrum miasta. W każdym kościele powinna również znajdować się informacja na temat godzin oraz szczegółów uroczystości, które mają odbywa się w danym miejscu z okazji Wielkiego Tygodnia.
W 2023 roku, po dwóch latach trudności z obchodzeniem świąt w tradycyjny sposób, Lizbona wraca do normalnego sposoby obchodzenia świat w kościołach, razem z wiernymi. Główne uroczystości liturgiczne odbywać się będą we wspomnianej katedrze Se w Lizbonie. Ich rozkład można znaleźć na stronie: sedelisboa.pt >>>.
Restauracje w centrum Lizbony oraz kawiarnie będą w okresie Wielkanocy w większości otwarte. Tyczy się to jednak tylko dzielnic Baixa, Chiado i Bairro Alto. Pamiętajmy, że dni wolne to Wielki Piątek i Niedziela Wielkanocne. Wielka Sobota oraz Poniedziałek Wielkanocny to już normalne dni pracujące w Portugalii.
Zwróćmy uwagę, że mniejsze lokale, nastawione bardziej na społeczność lokalną, niż turystów mogą być zamknięte w Wielki Piątek i Niedziele Wielkanocną.
Wielkanoc, a zabytki i atrakcje w Lizbonie
Wszystkie zabytki oraz atrakcje turystyczne Lizbony w czasie Wielkanocy 2024 będą czynne.
Generalne zasady dotyczące najpopularniejszych atrakcji turystycznych i zabytków Lizbonie są następujące:
- Klasztor Hieronimitów w Belem będzie zamknięty w Niedzielę Wielkanocną oraz poniedziałek po niej.
- Podobnie ma się sytuacja z pobliską Wieżą Belem (Torre de Belem).
- Słynny tramwaj 28 będzie jeździł po uliczkach Lizbony, jak w dni wolne.
- Oceanarium w Lizbonie jest zawsze otwarte przez całe święta.
- Fani płytek azulejos będą musieli przełożyć wizytę w Muzuem Azulejos, które zarówno w Niedzielę Wielkanocną, jak i poniedziałek po niej będzie zamknięte.
Zapraszamy jeszcze raz do przeczytania całego teksty: Portugalia: Tradycje i zwyczaje wielkanocne >>>. Korzystając również z okazji życzymy wszystkim czytelnikom InfoLizbona.pl i osobom odwiedzającym Lizbonę oraz inne miasta Portugalii wszystkiego dobrego, z okazji zbliżających się świąt Wielkanocy. Życzymy dużo zdrowia, szczęścia, przyjemnych chwili w rodzinnej atmosferze i odpoczynku. A prezentem wielkanocnym niech będzie bilet do Lizbony! Boa Páscoa, jakby to powiedzieli Portugalczycy!
Polecane promocje na noclegi w Lizbonie w tym czasie
Booking.comZastanawiasz się, jak najlepiej zaplanować zwiedzanie Lizbony? Skontaktuj się z nami – info@infolizbona.pl i zobacz, jak możemy Ci pomóc przyjemnie, efektywnie i dobrze spędzić czas w Lizbonie.
Na Lizbonie znamy się doskonale, a Ty zasługujesz na przepiękne wakacje w Lizbonie. Zapraszamy!
Powiązane artykuły:
-
Majówka w Lizbonie – 5 pomysłów na ciekawą portugalską majówkę
-
Zwiedzanie Lizbony
-
Co warto zobaczyć i zrobić, by poznać Lizbonę? Poradnik bardzo lokalny i praktyczny
-
Koronawirus w Portugalii – bieżąca sytuacja
-
10 najlepszych pomysłów na prezent z Portugalii… bez wychodzenia z domu
-
Pogoda i temperatury w Lizbonie – kiedy najlepiej przyjechać do Lizbony?
